Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov’un kamu yönetiminde genç liderlere izin vermek yönündeki önemli siyasi kararının ardından ülkede 12 Mart’ta Devlet Başkanlığı seçimlerinin yapılması kararlaştırıldı.
Türkmenistan Anayasası’nın 81. Maddesi, Türkmenistan Seçim Kanunu’nun 86. Maddesi uyarınca, Türkmenistan Ulusal Konseyi’nin Meclisi tarafından alınan karara göre, Türkmenistan’da 12 Mart tarihinde Devlet Başkanlığı seçimlerinin yapılması planlandı.
Türkmenistan Merkez Seçim Komisyonu, bu önemli sosyo-politik programa hazırlanmak için seçim kampanyasını başlattı. Sonuç olarak, ülkedeki siyasi partiler ve sivil inisiyatif grupları tarafından bu yüksek devlet görevine aday gösterilmesi ve adayların tescil edilmesi süreci gerçekleştirildi.
Yüksek Rekabetli 9 Adaylı Seçim
Türkmenistan Demokrat, Ziraat, Sanayiciler ve Girişimciler partileri ile Merkez Seçim Komisyonu’nda kayıtlı 6 sivil inisiyatif grupları aday gösterme sürecinde yer aldı. Sivil inisiyatif grupları her biri, adaylarını desteklemek için 10.000’den fazla imza topladı.
Ülkede faaliyet gösteren siyasi partiler olan Türkmenistan Demokrat Partisi, Türkmenistan Sanayici ve Girişimciler Partisi ve Türkmenistan Ziraat Partisi adaylarını belirlediler. Ayrıca, Aşkabat ve illerin inisiyatif grupları tarafından adaylar belirlendi. Bunun sonucunda, devlet başkanlığı seçimi için 9 aday tescil edildi.
Adaylar eşit fırsatlardan ve kampanya haklarından yararlandılar, illerde ve Aşkabat şehrinde seçmenlerle toplantılar yaparak programlarını sundular ve medyada programlarını açıkladılar.
Bu arada, Uluslararası Atavatan Türkmenistan dergisi www.atavatan-turkmenistan.com internet sitesinde devlet başkanlığı seçimleri için ‘Seçim 2022’ adlı özel bir bölüm açıldı. Bu bölümde Türkmenistan devlet başkanlığı adaylarının biyografisi ve programı da kamuoyunun bilgisine sunuldu.
Adayların kayıtlarının ardından seçim propogandası başlatıldı ve 10 Mart’ta sona erecek. Tüm adaylara açıklık ve şeffaflık, eşitlik ilkelerine uygun olarak basına ücretsiz ve eşit erişim sağlandı.
Adayların biyografileri ve programları gazetelerde yayınlanmış ve seçim sandık bölgelerinde yerleştirilmiştir. Bu biyografilerden de anlaşılacağı gibi, Türkmenistan devlet başkanlığı adaylarının tamamı genç liderlerdir.
Devlet başkanlığı adayı Serdar Berdimuhammedov 3 dilde – devlet dili, İngilizce ve Rusça olmak üzere üç dilde akıcı bir şekilde konuşan, uluslararası ilişkiler ve uluslararası güvenlik konularında eğitim almış adaylardan biri. Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Akademisi’nde Uluslararası İlişkiler alanında, Cenevre’deki Güvenlik Politikası Merkezi’nde Uluslararası ve Avrupa Güvenliğinde Uzmanlık derecesine sahiptir.
Adaylardan Kakageldi Sarıyev teknik bilimler adayı bilim derecesine, Hıdır Nunnayev ise pedagojik bilimler alanında doktora derecesine sahiptir. Ayrıca adaylar Berdimammet Gurbanov ve Maksatmyrat Övezgeldiyev ülkenin sağlık sisteminde uzun yıllar çeşitli görevlerde bulunmuşlardır.
Aday Perhat Begencov, ekonomi alanında uzman olarak, ülkenin yüksek ve orta dereceli okullarında ekonomi ve finans alanında uzman olan genç liderlerden biridir.
Daşoguz vilayetinin sivil inisiyatif grupları tarafından Türkmenistan devlet başkanlığına aday gösterilen Maksat Ödeşev, uzun yıllardır Türkmenistan Demokrat Partisi’nde çalışarak, Türkmenistan Meclisi V.dönem milletvekili olan adaylardan biri.
Türkmenistan Sanayiciler ve Girişimciler Partisi tarafından aday gösterilen Babamyrat Meredov, Vepali Gurluşyk firmasının direktörüdür ve gençleri girişimcilikte desteklemeye yönelik devlet politikasının bir sonucu olarak girişimcilikte büyüyen genç liderlerden biridir.
Türkmenistan devlet başkanlığı adayı olan Agacan Bekmuradov ise, tarımda ve kamu kurumlarında çalışmış ve liderlik pozisyonlarında bulunmuş bir adaydır.
Türkmenistanda Ve Yurtdışında Oy Kullanmak
Türkmenistan’da devlet başkanlığı seçimlerinde oy kullanmak için 2618 seçim sandığı kuruldu. Bu seçim sandıklarının 364’si Ahal vilayetinde, 272’si Balkan vilayetinde, 523’si Daşoğuz vilayetinde, 559’su Lebap vilayetinde, 549’sı Mari vilayetinde ve 310’su Aşkabat şehrinde yer almaktadır.
12 Mart 2022 devlet başkanlığı seçimlerinde yurt dışındaki vatandaşların oy kullanması amacıyla yurt dışındaki Türkmenistan diplomatik misyonlarının (konsolosluklarının) yakınında toplam 41 sandık kuruldu. Daha spesifik olarak:
Erken oylama işlemi her gün ilgili ülkenin yerel saati ile 08:00 – 18:00 saatleri arasında yapılmaktadır. Erken oylama 11 Mart’ta saat 18.00’de sona erecek.
12 Mart seçim günü oy verme işlemi, yerel saatle 07:00 ile 19:00 arasında yapılacak.
Yerel ve Yabancı Ülke Gözlemcileri Seçimlere Katılmaktadır
Türkmenistan Seçim Kanunu’nun 6. Maddesi uyarınca, 12 Mart devlet başkanlığı seçimleri için Merkez Seçim Komisyonu tarafından toplam 2.726 ulusal gözlemci tescil edilmiştir. Ulusal gözlemcilerin yüzde 47,76’sı kadınlardır.
Ayrıca, yabancı gözlemciler de devlet başkanlığı seçimini izlemek üzere ülkeye davet edildi ve onlara her türlü imkan sağlanıyor. Bağımsız Devletler Topluluğu gözlemcileri seçim ile ilgili çalışmalarını sürdürmektedir. Ayrıca Türk Devletleri Teşkilatı ve diğer yetkili uluslararası kuruluşlardan gözlemcilerin de gelmesi bekleniyor.
Erken Oylama: Ülkede Yüzde 2,45, Yurtdışında Yüzde 28.60 Oy Kullanıldı
Türkmenistan Seçim Kanunu’nun 73. maddesine göre erken oylama süreci devam etmektedir. Daha doğrusu 6 Mart 2022 itibarıyla ülke genelinde seçmenlerin yüzde 2,54’ü erken oy kullanmıştır.
Erken oylama konusunda: Ahal vilayetinde seçmenlerin yüzde 6,76’sı, Balkan vilayetinde yüzde 3.01’i, Daşoğuz vilayetinde yüzde 1,90’ı, Mari vilayetinde yüzde 0,92’si, Aşkabat şehrinde yüzde 0,80’i ve yurtdışında yüzde 28,60’ı erken oy kullanılmıştır.
Erken oylama 2 Mart’ta başlamıştır ve 11 Mart’ta saat 18.00’de sona erecektir.
yilmazparlar@yahoo.com